Lokale biomassa als duurzame brandstof voor de historische stoomtram

Onder toeziend oog van de pers, geïnteresseerden en kinderen uit groep 7 van de Hieronymusschool uit Wognum, heeft een historische stoomtram van Museumstoomtram Hoorn-Medemblik zijn eerste tramreis gemaakt op een alternatieve brandstof. Niet alleen reisden de passagiers door het West-Friese land in een stoomtram, deze tram werd ook nog eens gestookt op biokool in plaats van steenkool. Wethouders Harry Nederpelt (Medemblik) en Samir Bashara (Hoorn), beiden verantwoordelijk voor de portefeuille duurzaamheid, waren aanwezig bij deze Europese primeur.
In Nederland rijden meerdere stoomlocomotieven die met kolen worden gestookt. In West Europa hebben deze veelal een cultuurtoeristische functie. Het museum ‘Museumstoomtram Hoorn-Medemblik’ heeft de grootste collectie dienstvaardig gerestaureerde stoomlocomotieven die in het verleden in ons land gereden hebben. Het gebruik van steenkool als brandstof voor stoomtrams is eindig. In het kader van het project ‘Groene Stoomtram’ is een duurzaam alternatief ontwikkeld voor de steenkool dat wordt gebruikt voor de stoomlocomotieven.

Heden, verleden en de toekomst
Hoe stuur je de stoomtram het duurzame tijdperk in en behoud je tegelijkertijd het ouderwetse, museale karakter van de stoomenergietechnologie? Die vraag werd steeds relevanter voor Museumstoomtram Hoorn-Medemblik. Immers, het gebruik van steenkool – de traditionele brandstof van de stoomlocomotief – staat vanuit milieuoverwegingen onder steeds grotere druk. Vorig jaar sloegen Stoomtrammuseum, ECN, Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord en New Energy Coalition de handen ineen om op zoek te gaan naar een verantwoord alternatief. Dit grensverleggende project werd betaald door de gemeenten Hoorn en Medemblik. “Stoomlocomotieven gebruiken maar een fractie van de kolen van een kolencentrale. Maar wij zijn een blikvanger. In 2019 vervoerden we 166.000 reizigers. We voelen een verantwoordelijkheid om het groeiende milieubewustzijn op onszelf te betrekken en dat ook naar buiten toe verder uit te dragen”, vertelt museumdirecteur René van den Broeke”.

Verder onderzoek
Het gezamenlijke onderzoek leidde naar biokool, samengeperst (getorreficeerd) hout of biomassa. Middels torrefactie wordt hout of natte biomassa omgezet in een product dat sterke gelijkenis vertoont met steenkool, maar wel met veel betere eigenschappen. Bij de verbranding van biokool komen geen schadelijke stoffen vrij zoals stikstof en zwavelverbindingen. De uitstoot van schadelijke stoffen wordt vrijwel tot nul gereduceerd en de brandstof is CO2- neutraal omdat het vanuit biomassa is gemaakt. Daarnaast kan de biokool regionaal gemaakt worden uit beschikbare biomassastromen.
Anders dan bij andere alternatieven, kan biokool d.m.v. kleine aanpassingen in de stoomtram gebruikt worden.
De DTC (Dutch Thermochemical Cluster) en InVesta (het expertisecentrum voor biomassavergassing en groen gas), faciliteren samen met de Museumstoomtram Hoorn-Medemblik deze toepassing van biokool in stoomlocomotieven.

Uitstoot vergelijkingen
De conclusie van diverse testritten voorafgaand aan de rit van 14 februari is dat biokool een duurzaam alternatief is voor steenkool in stoomlocomotieven. De uitstoot van stikstof- en zwavelverbindingen is met het gebruik van de nieuwe brandstof aanzienlijk teruggebracht. Zo is het productieproces zeer energie-efficiënt, komen er bij verbranding minder schadelijke stoffen vrij, laat het minder as achter en is er minder slakvorming. De kosten van biokool t.o.v. steenkool zijn vergelijkbaar. Van den Broeke is erg blij met het resultaat: “De beleving blijft in tact. De stoker gooit kolen op het vuur en de dampen komen uit de schoorsteen. Verder testen en onderzoek zal onder meer moeten uitwijzen of biokool toepasbaar is voor alle stoomlocomotieven in Nederland.”

In gesprek over duurzaamheid
Op zaterdag 8 februari gingen inwoners met de gemeente in gesprek over duurzaamheid. Dit gebeurde bij een mobiele koffiebar op het Aagje Dekenplein, bij de Huesmolen en op het Grote Noord. Uit de gesprekken bleek dat veel inwoners al actief bezig zijn met verduurzamen. Bijvoorbeeld met zonnepanelen op het dak, het vergroenen van de tuin of het hergebruiken en repareren van spullen. Meer informatie over het verduurzamen van je huis en de ondersteuning die hierbij mogelijk is, is bij veel mensen welkom. Westfriesland onderzoekt op dit moment hoe we in de regio evenveel energie kunnen opwekken als we gebruiken. Ook hiervoor zijn verschillende ideeën opgehaald.

Meedenken?
Wilt u actief meedenken over duurzaamheidsvraagstukken in Hoorn? Meld u dan aan via duurzamestad@hoorn.nl U wordt dan op de hoogte gehouden over duurzame ontwikkelingen in Hoorn en uitgenodigd voor meedenksessies.

Het steun van het Betrekken bij Groen Fonds 2019 en de helpende handjes van BSO-kinderen van Stichting Kinderopvang Hoorn heeft natuurspeeltuin Het Boezelbos bij MAK Blokweer een opknapbeurt gekregen. De poel bij de waterpomp is uitgebaggerd en er zijn door de hele speeltuin bloembollen geplant. Zo blijft Het Boezelbos een fijne, aantrekkelijke plek om te spelen en te ontdekken.

Na jarenlang gebruik door bezoekers en schoolklassen was de verzamelpoel bij de waterpomp geheel verzand. Met financiële steun van het Betrekken bij Groen Fonds 2019 is de poel uitgebaggerd en de omliggende grond opnieuw opgehoogd. Daarmee is de poel weer een echte poel geworden en is de waterpomp weer klaar voor gebruik. Ook is er een partij bloembollen en bloemzaden aangeschaft om Het Boezelbos straks nog natuurrijker en groener te maken.

De natuurspeeltuin wordt vaak bezocht door BSO-groep De Molshoop van Stichting Kinderopvang Hoorn. De kinderen komen hier graag en zijn erg enthousiast over de opknapbeurt die de waterpoel heeft gehad. Ook hebben zij geholpen met het planten van tientallen narcissen verspreid door de speeltuin, zodat Het Boezelbos straks vrolijk groen en geel kleurt. In het voorjaar zullen zij ook diverse bloemenzaden zaaien in en rond de speeltuin, in de bosranden. Dit geeft Het Boezelbos een vrolijk aanzien en is prettig voor de vogels, bijen en andere insecten die in het omringende natuurpark leven.

Vanwege de werkzaamheden is de waterpoel tijdelijk afgezet, maar binnenkort kunnen alle kinderen van Hoorn en omstreken weer naar hartenlust aan de slag met de waterpomp en ontdekken wat dit met de poel doet. De rest van natuurspeeltuin Het Boezelbos blijft in de tussentijd vrij toegankelijk.

Stichting MAK Blokweer, Kloosterhout 1-2, 1695 JC Blokker
www.mak-blokweer.nl

De Hoornse wethouder Simon Broersma sloot een geslaagd project van de buurtgroep ‘Risdam-Noord Groen!’ af door het planten van zes fruitbomen in het openbaar groen.

De buurtgroep organiseerde de afgelopen twee maanden 4 activiteiten in hun wijk in het kader van ‘Meer vitamine G voor Risdam-Noord’. De avond met een spreker over de diversiteit in de bodem verraste veel buurtbewoners. De natuurfietstocht door en rond de wijk deed de ogen opengaan van de grote groep die meefietste. Een avond in het Wijkcentrum werd er één waarbij wijkgenoten hun kennis op het gebied van biodiversiteit presenteerden. Het planten van zes fruitbomen op een stuk grond dat door de buurtgroep geadopteerd is sloot het project feestelijk af. Het totale project, inclusief de aanschaf van de fruitbomen, werd mogelijk gemaakt dankzij een bijdrage van het Betrekken bij Groen Fonds van de Provincie Noord-Holland. Het grote aantal deelnemers bij alle activiteiten en een aantal nieuwe vrijwilligers dat is opgestaan stemt de buurtgroep tot tevredenheid.